De welbekende hadith, ook wel ‘Hadith van Jibrail’ genoemd, geeft onder andere een antwoord op de vraag: wat is Tasawwuf? Deze hadith kan gevonden worden in de collectie van Imam Bukhari en Imam Muslim (ra).
De engel Jibrail kwam in de vorm van een man naar de Profeet (vzmh) en stelde hem drie vragen: Wat is Iman? Wat is Islam? Wat is Ihsan? Onze focus ligt op de derde vraag die werd gesteld aan de Profeet (vzmh). Klaarblijkelijk is Iman en Islam niet voldoende om de gehele religie te omvatten en is Ihsan een essentieel onderdeel. Het antwoord van de Profeet (vzmh) op de derde vraag is dat als iemand Allah aanbidt, dat hij het ervaart alsof hij Allah kan zien, als dit niet lukt dat hij in ieder geval het besef heeft dat Allah hem ziet. Dit geeft een gevoel van een spirituele connectie.
Ihsan is een staat waarbij middels mediatie, concentratie of contemplatie een diepe connectie met Allah wordt opgebouwd. Waar in het gebed je lichaam gericht is naar de Kaaba, zo zou je ziel gericht moeten zijn naar de Heer van de Kaaba. Dit derde niveau geeft aan dat men niet moet stoppen na Iman en Islam bereikt te hebben maar dient men te streven naar Ihsan. Wat in deze hadith benoemd is als Ihsan is wat we vandaag de dag kennen als Tasawwuf. Het woord Tasawwuf is afgeleid van het woord ‘Safa’ wat zuivering betekent of van het woord ‘Safi’ wat liefde en vriendschap betekent. De eerste persoon die dit woord introduceerde in de islamitische terminologie was Hassan al-Basri (ra) en later Imam Malik (ra). Imam Malik zei:
“Degene die de uiterlijke regels van de Shariah (fiqh) tot zich neemt maar de regels van Tasawwuf niet kent, hij is een overtreder (faasiq). Degene die de leer van Tasawwuf tot zich neemt maar niet de leer van Shariah is een ontkenner. Maar degene die de twee combineert bereikt de ultieme bestemming van de waarheid.”
In een volgend artikel zal er ingegaan worden op het belang van Tasawwuf in ons leven.
Dit artikel is een vertaling van een deel van een lezing van Shaykh ul-Islam Dr. Muhammad Tahir-ul-Qadri.